از ديرباز بشر به پديده ی عشق علاقمند بوده اما تـا مدتها تعريف دقيق و فراگيري از عشق كه بتــوانـد هـمه را قانع کند ارايه نشده بود ولی درسـالـهـاي اخـيـر دانشمندان تـحـقـيـقـات گـسترده اي درباره عشق صورت داده و به يافته هاي بسيار جالبي نيز دست يافتـه انـد.
از جمله آنها مـيـتـوان به فرضيه: "مثلث عشق" اشاره كـرد. اين فرضيه عشق را به سه مولفه تقسيم بندي مـيـكنـد: صميميت، شهوت (هوس) و تعهد.
هـمچنـيـن بر اساس آزمـايشهای گـونـاگون تـفاوتهاي ابراز عشق در دو جنس مرد و زن مشخص شده اند. براي نمونه مشـخص شده كـه زنـان در عـشـق بـه دوسـتي و منافع مـشـتـرك بـيـشتـر بـها مي دهند و بـيـشتر از مـردها از حـسادت رنـج بـرده و وابـستگي بيشتري به فرد مقابل خود پيدا مي كنند. در زيـر به سبـك هاي گوناگون عشـق اشاره ميشود:
· اروس (EROS) عشق شهواني - عـشق بـه زيبايي - فاقد منطق - عشق فيزيكي كه بواسطه جذابيت و كشش هاي جسماني و يا ابراز آن بطور فيزيكي نمايان ميگردد - همان عشق در نگاه اول - با شدت آغاز شده و بسرعت فروكش ميكند.
· لودوس (LUDUS) عـشق تـفنني - ايـن عشـق بـيـشتـر مـتعلق به دوران نوجواني ميباشد - عشق هاي رمانتيك زودگذر - لودوس ابراز ظاهري عشق است- كـثرت گرا نسبت به شريك عشقي - به اصطلاح فرد را تا لب چشمه برده و تشنه بازمي گرداند - رابطه ی دراز مدت بعيد بنظر ميرسد.
· فيلو (PHILO) عشق بـرادرانـه - عـشـقـي كـه مبتني بر پيوند مشترك مي باشد - عـشقي كـه بـر پـايـه وحـدت و هـمـكاري بـوده و هـدف آن دسـتـيـابي بـه منافع مشترك است.
· استورگ (STORGE) عشق دوستانه - وابسته به احترام و نگراني نسبت به منافع مـتقابل - در اين عشق همنشيني و همدمي بيشتر نمايان مي باشـد - صـمـيـمـانـه و متعهد - رابطه دراز مدت است - پايدار و بادوام - بدون شهوت.
· پراگما (PRAGMA) عشق منطقي - اين ويژه ی کسانی است كه نگران اين موضوع ميباشند كه آيا فرد مقابلشان در آينده پدر يا مادر خوبي براي فرزندانشان خواهد شد؟ عشقي كه مبتني بر منافع و دورنماي مشترك مي باشـد - پـايـبند بـه اصـول مـنـطـق و خردگرايی همبستگي براي اهداف و منافع مشترك.
· مانيا (MANIA) عشق افراطي - انحصارطلب، وابسته و حسادت برانگيز - شيفتگي شديد به معشوق - معمولا فاقد عزت نفس - عدم رضايت از رابطه - مانند وسوسه ميماند و ميتـواند بـه احساسات مبالغه آميز و افراطي منجر گردد - عشق دردسر ساز - عشق وسواس گونه.
· اگيپ (AGAPE) عشق الهي - عشق فداكارانه و از خودگذشته - عشق نوع دوستانه (تمايل انجام دادن كاري براي ديگران بدون چشمداشت) - عشق گرانقدر.
پژوهشها نشان ميدهند كه زنان بيشتر به عشق از نوع پراگما، استورگ و مانيا و مردان به لودوس و اروس گرايش دارند.
مثلث عشق:
به عقيده ی دانشمندان تجربه ی عشق شامل عملكرد اجزاء صميميت، هوس (شهوت) و تعهد ميباشد. شما براي دسـتـيـابـي بـه يك رابـطه ی سـالم و پـايدار مـي بــايد اعتدال را ميان اين سه عنصر برقرار سازيد. اكنون به تعريف آنها ميپردازيم:
تعهد : تا چه اندازه شما از خودتان مايه ميگزاريد تا رابطه يتان را شاداب و با تازه نگاه داريد؟ و يا تا چه اندازه با يارتان درستکار هستيد؟ شـامل مسئوليت پذيري، وفاداري و وظيفه شناسي هستيد؟
تعهد در رابطه به مفهوم آن است كه بيشتر موانع و مشكلات را مي توان با كمك يكديگر از ميان برداشت - وفادار حتي در سخت ترين شرايط.
صميميت : نزديكي در رابطه - اموري كه شما و يارتان در آن سهيم مي بـاشـيـد اما فرد ديـگري از آنـها آگـاهـي ندارد - رازها و تجربـيات فردي و مشترك - صميميت امري فراتر از نزديكي جنسي و فيزيكي مي باشد.
تا چه اندازه شـما در كنـار يـارتان احـساس راحت بودن ميكنيد؟ آيا قادر به بيان عقايد و نقطه نظرهاي خود ميباشيد؟ بـدون آنـكه از مـورد انتقاد قرار گرفتن و نكوهش شدن واهمه داشته باشيد؟ آيا هنـگامي كـه صحبت ميكنيد واقعا به حرفهاي شما گوش ميدهد؟
هوس و شهوت : انرژي بخش رابطه يتان مي بـاشد. تمايل بـه بازگشت به منزل، تـنها براي كنار يار بودن - هوس فوريت، شهوت و تمايلات جنسي، رمانتيك بودن، اشـتـيـاق براي در كنار هم بودن و رفع سريع موانع براي وصال ميباشد - احساسات شديد - جاذبه جسماني.
اكـنـون به ابعاد متفاوت عشق در شرايط وجود و يا نبود سه خصيصه فوق در يك رابطه توجه كنيد:
تعهد+صميميت و نبود هوس:
ايـن رابـطـه در خـطـر فروپاشي قرار ندارد اما نيازمند خلاقيت و انگيزه براي شعله ور ساختن مجدد عشق ميباشد.
تعهد+هوس و نبود صميمـيت:
ايـن رابـطه عذاب آور است - گـاهـي اوقـات انـگـيـزه شديدي آنها را جذب يكديگر ميكند اما سرانجام به ياس و ناكامي منجر ميگردد زيرا قادر به آن نميباشند كه رابطه يشان را عميق تر سازند. يا آنكه افكار، علايق و آرزوهاي قلبي يكديگر را بشناسند.
صميميت+هوس و نبود تعهد:
اين رابطه يك شبه است - كشش و اشتياق شديدي حكمفرماست اما عدم امنيت از آنـكه رابـطـه تـا چـه مـدت دوام خـواهـد آورد هر دو فرد را مايوس ميسازد. عشق رمانتيك.
صميميت و نبود هوس و تعهد: علاقه (اين عشق نيست)
هـوس و نبود صـمـيـميـت و تعهد: عشق شيدايي.
تعهد و نبود صميميت و هوس: عشق تو خالي و راكد.
هوس+صميميت+تعهد: عشق كامل و ناب و بی عيب و نقص.
